Veel bedrijven geven ruim aandacht aan training om veilig te werken. Het probleem van veel trainingsmethodieken is echter dat de lessen niet voldoende beklijven. We dienen dus te kijken hoe we de lessen beter kunnen ankeren. Dit is de reden waarom training (niet) beklijft.
Drie dagen, 72 uur, nadat je informatie over iets hebben gekregen wordt het volgende ervan herinnerd:
10% van de tekst, de woorden die voorbij zijn gekomen
65% van de visuele informatie die waargenomen is
90% van de video die gezien is
98% van de video als degene het geleerde daarna zelf uitvoert
Of wat meer poëtisch:
‘If you tell me, I will listen, if you show me, I will see, but if you let me experience, I will learn’ ~ Laozi
Dit betekent dus dat lessen bij voorkeur als levend beeldmateriaal aangereikt dienen te worden en dat de trainee vervolgens het geleerde zelf uitvoert. Dán beklijft het. En dit is kennis die eigenlijk al jaren bekend is. Waarom wordt er dan zo weinig mee gedaan? Deze #informatie heb ik in boeken (zoals de quote van Laozi), maar ook in meerdere presentaties en #trainingen voorbij zien komen. Ik denk vanwege de hogere kosten voor het trainingsmateriaal. Maar wat heb je aan training die in drie dagen tijd alweer verdampt is? Dan kun je die ‘lagere’ kosten beter dan ook maar besparen.
Zien
Het menselijk lichaam telt zo’n elf miljoen zintuigreceptoren. Ongeveer 10 miljoen daarvan zijn gerelateerd aan ‘zien’. Een kleine verandering in wat je ziet, kan leiden tot een grote verandering in wat je doet. Zie hier dat lessen beter beklijven als beeldmateriaal wordt ingezet in plaats van via tekst. En laten de meeste bedrijven nou daarvan de kasten vol hebben staan!
Regels
‘Waar regels zijn, is geen aandacht’ ~ Jaap Peters, Arbo congres 2019
Als werkelijk alles is gebonden door #regels, hoe zullen medewerkers weten welke werkzaamheden een oprecht hoog #risico met zich meebrengen? Als alles belangrijk is, dan is niets belangrijk. Zet alleen regels in waar de risico’s hoog zijn om zo het belang te benadrukken.
Er bestaat bovendien ook nog een sterke neiging tot de zogeheten risicoregelreflex (#RRR). Er gebeurt wat en we zetten er direct een regel of een #procedure op zonder er een kosten-/baten- analyse over te maken.
Gedurende mijn gehele loopbaan heb ik meegemaakt dat regels een soort van ‘heilig’ zijn:
"Gij zult volgens de regels te werk gaan".
En als er dan vervolgens volgens de regels wordt gewerkt, wordt gedacht dat er geen ongelukken kunnen gebeuren,
‘Omdat we volgens de regels werken’
En dan zijn er de regels waar weinigen of misschien wel niemand zich aanhoudt. Betuttelende, niet of lastig toepasbare, of weinig zinvolle regels, ontstaan door een RRR’tje die van toepassing is op een zeer specifieke situatie en vervolgens breed uitgerold wordt (en die het management wel weer disciplinair zal toepassen als er dingen fout gaan). De stok achter de deur:
"Er is niet volgens de regels gewerkt en nou hebben we dit probleem".
Dat opgestoken vingertje stimuleert geen veilig gedrag. Het stimuleert tot niet-denken en enkel tussen de lijntjes blijven kleuren. Het lijkt ook lekker makkelijk:
"Die regels zijn er niet voor niets, wat denk je wel niet? Volg nou maar de regels, dan is de kans klein dat er ongelukken gebeuren!"
Een BOHICA’tje (bend-over-here-it-comes-again). Bij regels dient eigenlijk altijd beoordeeld te worden in welke geest ze zijn ontstaan. En is die regel in deze situatie wel logisch, toepasbaar?
Het is nooit effectief om veiligheid op de ‘automaat’, op de regels, te laten draaien. Richtlijnen kunnen zinvol zijn als bepaalde werkzaamheden eerder plaatsvonden of vaak verricht worden om terug te kijken hoe de gevaren destijds beteugeld werden, maar de actuele situatie dient werkelijk onder ogen gezien te worden.
Het grote probleem van regels is dat het #risicodenken ophoudt en we op de ‘automatische piloot gaan’ en niet meer zien dat de situatie net even anders is dan waar de regel voor werd opgesteld.
Wees daarom schaars met regels, maar prikkel de risicovragen. Een voorbeeld van ‘op de automatische piloot gaan’:
"In het begin van mijn loopbaan kwam ik als supervisor in een situatie terecht dat in een raffinaderij voor zonnebloemolie de zwavelzuurdosering verstopt was geraakt. Er bestond een duidelijk protocol voor dergelijke situaties. Geconcentreerd zwavelzuur is een gevaarlijk goedje. De hele ‘aftiklijst’ hadden we doorlopen en de monteur was, uitgerust met alle persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), gereed om het systeem te openen. Bij het losdraaien van de leiding bij de pomp spoot er aan alle kanten zwavelzuur op, en ondanks de PBM’s kwam het bij de betreffende monteur in het gezicht en bij mij in mijn nek. Zonder PBM’s was het letsel veel groter geweest. Door adequaat handelen (héél veel water, vervolgens naar het brandwondencentrum) hebben wij beiden er geen letsel aan over gehouden. Maar wat was er fout gegaan? Het ‘aftiklijstje’ bleek, na gedegen incidentanalyse, niet afdoende te zijn geweest om te garanderen dat het systeem drukloos was gemaakt."
Een typisch voorbeeld van alles volgens de regels doen zonder door te denken of we de gevaren wel voldoende in beeld hadden.
De absolute regels die onder geen beding overtreden mogen worden zijn de z.g. ‘red rules’, soms ook wel ‘life saving rules’ genoemd. Prikkel dus het denken en het leren zien van gevaren en vervolgens hoe die gevaren te beteugelen.
Olifantenpaadjes maken
De gemiddelde persoon gaat na een poosje zeer waarschijnlijk de veiligheidsregels overtreden omdat dit de manier is waarop menselijke gewoontes werken: mensen willen namelijk altijd iets verbeteren of iets gemakkelijker maken. Ze gaan olifanten- paadjes maken. Systemen die zijn gebouwd op het uitgangspunt van geïnformeerde naleving van een reeks regels werken zelden op de lange termijn.
Samengevat
Om lessen te laten beklijven dien je levend beeldmateriaal aan te reiken en te laten volgen door de ‘leerling’ het zelf te laten doen.
Als je alles in regels vastlegt lijkt alles belangrijk met als resultaat dat uiteindelijk niets meer belangrijk is.
